Artificial Intelligence : CHAT GPT ने आश्चर्यकारकपणे मानवी पद्धतीने संवाद साधण्याची, कोड लिहिण्याची आणि कविता आणि निबंध लिहिण्याच्या क्षमतेने लोकांच्या कल्पनाशक्तीवर कब्जा केला आहे.
इतर बातम्या:
Artificial Intelligence मधील गुंतवणूक झपाट्याने वाढत आहे. जागतिक AI बाजारपेठेचे मूल्य सध्या 142.3 अब्ज डॉलर्स आहे आणि 2030 पर्यंत ते सुमारे 2 ट्रिलियन डॉलर्सपर्यंत वाढण्याची अपेक्षा आहे.
Artificial Intelligence प्रणाली आधीच आपल्या जीवनाचा एक मोठा भाग आहे, सरकार, उद्योग आणि लोकांना अधिक कार्यक्षम होण्यास आणि Data-Driven निर्णय घेण्यास मदत करते.
Impact of Artificial Intelligence on Environment:
विविध क्षेत्रात अनुप्रयोग असूनही, या तंत्रज्ञानाचे काही महत्त्वपूर्ण दुष्परिणाम आहेत,विशेषत : पर्यावरणावर.
Big Carbon Footprint :
AI मॉडेल्सला डेटाच्या डोंगरांवर प्रक्रिया करणे आवश्यक आहे. एखाद्या अल्गोरिदमला कारची प्रतिमा ओळखण्यास शिकण्यासाठी लाखो चित्रे काढावी लागतील.
डेटा सेंटरमधील या डेटा क्रंचिंगसाठी खूप संगणकीय शक्तीची आवश्यकता असते आणि ती ऊर्जा-गहन असते.
Global Carbon Dioxide Emissions :
संपूर्ण डेटा सेंटर इन्फ्रास्ट्रक्चर आणि डेटा सबमिशन नेटवर्क जागतिक कार्बन डायऑक्साईड उत्सर्जनाच्या 2-4% आहेत,
जे विमान वाहतूक उद्योगाच्या उत्सर्जनाच्या बरोबरीने आहे, असे स्वयंसेवी संस्था अल्गोरिदम वॉच म्हणते.
Training Artificial Intelligence :
2019 च्या पेपरमध्ये, मॅसेच्युसेट्समधील संशोधकांना असे आढळले आहे की सामान्य मोठ्या AI मॉडेलचे प्रशिक्षण घेतल्यास 284,000 किलोग्रॅम कार्बन डायऑक्साईड समतुल्य उत्सर्जित होऊ शकते – उत्पादनासह कारच्या आयुष्यात त्याच्या उत्सर्जनाच्या जवळजवळ पाचपट.
पाणीटंचाई :
सुविधा अतिउष्णतेपासून रोखण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात पाण्याचा वापर केल्याने सॅंटियागो आणि चिली या पाणीटंचाईग्रस्त भागात चिंता वाढली आहे.
तेथील गुगलच्या डेटा सेंटरमुळे परिसरात दुष्काळाचे सावट निर्माण झाले असून स्थानिक समुदाय प्रत्यक्षात डेटा सेंटरविरोधात बंड पुकारत आहेत.
ग्राहकवादाला प्रोत्साहन देते :
Artificial Intelligence Algorithm जाहिरातींसाठी वापरले जातात जे मुद्दाम वापर वाढविण्यासाठी डिझाइन केलेले असतात, जे खूप महत्त्वपूर्ण हवामान खर्चासह येते.
कंपन्या त्यांच्या तेल आणि गॅस ऑपरेशनचा विस्तार करण्यासाठी, खर्च कमी करण्यासाठी आणि काही प्रकरणांमध्ये उत्पादन वाढविण्यासाठी AI साधने वापरत आहेत.
अशा प्रकारच्या वापरामुळे हवामानातील बांधिलकी कमी होते.
मग काय करायला हवं ?
पर्यावरणीय चिंता सुरुवातीपासूनच विचारात घेणे आवश्यक आहे – अल्गोरिदम डिझाइन आणि प्रशिक्षण टप्प्यात, ऊर्जा वापर, उत्सर्जन आणि सामग्री विषाक्तपणा आणि इलेक्ट्रॉनिक कचरा.
सध्याच्या ट्रेंडप्रमाणे मोठे आणि मोठे AI मॉडेल्स तयार करण्याऐवजी, कंपन्या त्यांना स्केल करू शकतात, लहान डेटा संच वापरू शकतात आणि AI ला उपलब्ध सर्वात कार्यक्षम हार्डवेअरवर प्रशिक्षित आहे याची खात्री करू शकतात.
नवीकरणीय ऊर्जेवर अवलंबून असलेल्या आणि थंड करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात पाण्याची आवश्यकता नसलेल्या प्रदेशांमध्ये डेटा सेंटर वापरणे.
उदा. जीवाश्म इंधनाचा वापर करणारी अमेरिका किंवा ऑस्ट्रेलियातील केंद्रे आइसलँडपेक्षा जास्त उत्सर्जन निर्माण करतील, जिथे भूऔष्णिक ऊर्जा आणि कमी तापमानामुळे कूलिंग सर्व्हर सोपे होतात.
हवामान बदलास हातभार लावणाऱ्या उपक्रमांना गती देण्यासाठी AIचा वापर कसा केला जात आहे यावर अधिक लक्ष केंद्रित केले पाहिजे.
टॉर्चवाहक म्हणून टेक दिग्गज :
गुगलने म्हटले आहे की त्याचे कार्बन फूटप्रिंट शून्य आहे आणि 2030 पर्यंत केवळ कार्बन-मुक्त ऊर्जेवर कार्य करण्याचे उद्दीष्ट आहे.
मायक्रोसॉफ्टने २०३० पर्यंत कार्बन निगेटिव्ह होण्याचा संकल्प केला आहे आणि मेटाने २०३० पर्यंत आपल्या मूल्य साखळीत निव्वळ शून्यावर पोहोचण्याची योजना आखली आहे.
पुढे :
कृत्रिम बुद्धिमत्तेची भूमिका भविष्यात अधिक महत्त्वाची ठरण्याची शक्यता आहे. आणि अशा वेगाने विकसित होत असलेल्या तंत्रज्ञानाशी जुळवून घेणे हे एक आव्हान असेल.
AI विकास शाश्वत आहे याची खात्री करण्यासाठी नियमन महत्त्वपूर्ण आहे आणि उत्सर्जन लक्ष्यांपर्यंत पोहोचणे कठीण होणार नाही.
युरोपियन युनियनमध्ये, खासदार AI कायद्यावर काम करीत आहेत,
ज्यात पर्यावरणीय चिंता असणे आवश्यक आहे.
संभाव्य धोके टाळून नागरिकांचे रक्षण करतानाच या क्षेत्रातील नावीन्यपूर्णतेला प्रोत्साह न देण्यासाठी आणि या नवीन तंत्रज्ञानाचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक आहे.